Керкунне çитре
Содержимое публикации
Чăваш Республикин вĕрентy тата
Ҫĕнĕ Шупашкар хула администрацийĕн вĕрентy тата
Пĕтĕмĕшле пĕлÿ
2- мĕш класра ирттернĕ урокăн анлă планĕ
Урока хатĕрлесе ирттерекенĕ:
Васильева Елена Ивановна
Ҫĕнĕ Шупашкар хулинчи
пĕтĕмĕшле пĕлy паракан
5- мĕш номерлĕ вăтам шкулти
чăваш чĕлхи вĕрентекенĕ
Сапăрлăх тĕллевĕсем:
Пĕлÿ тĕллевĕсем:
Пĕлеслĕх универсал вĕренÿ ĕç, Регулятивлă ĕç-хĕл тĕлĕшĕнчен:, Аталантару тĕллевĕсем:, Усă курнă технологисем:
Ĕç мелĕсемпе меслечĕсем:
Пуплев хăнăхăвĕсем:
Курăмлăх хатĕрĕсем:
Урок тĕсĕ:
- Ырă кун, ачасем! Паян пирĕн урока хăнасем килнĕ, вĕсене те сывлăх сунар-ха.
2. Фонетика зарядки.
- Эпир паян урокра мĕн çинчен калаçăпăр –ши? Ăна эпир фонетика зарядкинчен пĕлĕпĕр.
Не – не – не – çитрĕ хура кĕркунне
Ч ĕ – ч ĕ – ч ĕ – ç ут ç антал ă к улшăнч ĕ
Çă – çă – çă – ÿкрĕ сарă çулçă
Сем – сем – сем – вĕçсе кайĕç кай ă ксем
(Малтан вĕрентекен вулать, кайран ачасем вулаççĕ)
- Çак сăмахсем çулталăкăн хăш вăхăтне сăнласа параççĕ?
- Апла пулсан эпир урокра мĕн çинчен калаçăпăр?
3. Урок темипе тата тĕллевĕсемпе паллаштарасси.
- Çапла, паян эпир кĕркунне çинчен калаçăпăр.
— Ачасем, паян пирĕн традицие кĕмен урок конкурс пулать. (Ребята, как вы понимаете урок – конкурс? А зачем нам нужен такой урок?) Çапла, паян урокра тĕрлĕ ĕç тăвăпăр. Эсир пĕр – пĕринпе тупăшатăр. Кашни тĕрĕс хуравшăн, тĕрĕс пурнăçланă ĕçшĕн çулçă илетĕр. Камсем нумайрах çăлçă пухаççĕ – çавсем урок вĕçĕнче тивĕçлĕ паллă илеççĕ. Пурне те ăнăçу сунатăп.
4. Конкурсем ирттересси.
1-мĕш конкурс.
Урок по чувашскому языку на тему «Кĕркунне (Осень)» (5 класс)
Учитель чувашского языка и литературы МБОУ «СОШ №4» г.Новочебоксарск Чувашской Республики
Тема: Кĕркунне 5 класс
Урок тĕсĕ:
Пĕлÿлĕх ĕç-хĕлĕ тĕлĕшĕнчен:
Йĕркелÿ ĕç-хĕлĕ тĕлĕшĕнчен:
Хутш ă ну универсал вĕренÿ ĕç-хĕлĕ тĕлĕшĕнчен : ыйтусем пама, учитель хаклавне тĕрĕс ăнланма, учитель палăртнă йăнăшсене тупса тĕрĕс хÿтĕлеме, учительпе тата класри ачасемпе вĕренÿре хутшăнма пултарни.
Урокра кирлĕ дидактика материалĕ:, Урок эпиграфĕ:, Урокра усă курнă литература:
Абрамова Г.В. Чăваш чĕлхи: Вырăс шкулĕн 6-мĕш класĕ валли – Шупашкар: Чăваш кĕнеке издательстви, 2015.
Современный урок литературы: классификации, концепции
... дальнейшая разработка проблемы. Таким образом, дипломная работа будет посвящена одной из важнейших проблем методики преподавания литературы - определению места урока литературы в системе современного литературного образования. ... плана урока; определение главных путей, по которым следует идти к цели. Бунаков указывает на необходимость планирования. "Урок целесообразно начинать с повторения ...
Андреев И.А., Гурьева Р.И. Чăваш чĕлхи: 5 класс – Шупашкар: Чăваш кĕнеке издательстви, 2006.
Степанова З.М. Хальхи уроксемпе класс тулашĕнчи ĕçсем. – Шупашкар Л.А.Наумов издательстви, 2008.
Ÿкерчĕксене учебниксенчен, интернетран илнĕ.
1-мĕш слайд: Урок теми.
2-мĕш слайд: 1-мĕш ĕç «Эпир – сире: эсир – пире» конкурс.
3-мĕш слайд: «Тĕрĕс калав йĕркелесе куçар» конкурс.
4-мĕш слайд: «Ылтăн кĕркунне» текст.
5-мĕш слайд: « Хура кĕркунне» текст.
Çумăр çăвать
7-мĕш слайд: Капитансен конкурсĕ.
8-мĕш слайд: «Йăнăшсене тупăр» конкурс.
9-мĕш слайд: «Йăнăшсене тупрăмăр» конкурс.
10-мĕш слайд: «Кам тавçăруллăрах?» конкурс.
11 – 18-мĕш слайдсем: тупмалли юмахсем.
19-мĕш слайд: Куçа кантармалли самант.
20-21-мĕш слайдсем: Кĕлеткене кантармалли самант.
22-мĕш слайд: «Кам хăвăртрах?» конкурс.
23-мĕш слайд: «Кĕркунне» ÿкерчĕк.
24-мĕш слайд: «Кĕркунне» ÿкерчĕк.
25-мĕш слайд: «Малалла: малалла…» конкурс
26-мĕш слайд: «Куçаруçăсем» конкурс.
27-мĕш слайд: «Юрăçсем» конкурс.
28-мĕш слайд: Сывă пулăр, ачасем!
Урок тĕллевне калани. (1-мĕш слайд)
У: Ачасем: паян эпир кĕрунне çинчен вĕреннине пĕтĕмлетсе хăварăпăр, «Кĕркунне» темăпа ăмăрту урок ирттерĕпĕр. Урокра кĕркуннепе çыхăннă тĕрлĕ ĕçсем тăвăпăр.
Класа 2 ушкăна пайлани. Ушкăнсем капитана суйлаççĕ, ушкăна ят параççĕ (килте хатĕрлесе килнĕ эмблемăсене çакасси)
1-мĕш ушкăн «Сарă çулçăсем»
2-мĕш ушкăн «Хĕрлĕ çулçăсем»
Жюри членĕсене суйласси
Ушкăнсем пĕр-пĕрне паянхи çанталăк çинчен ыйтусем параççĕ. (Хуравсем тĕрĕс те тулли пулмалла)
Хĕвел пăхать-и? Урамра ачасем мĕнле тăхăннă?
Çумăр çăвать-и? Йывăçсем мĕнле?
Мĕнле çил вĕрет? Паян урамра миçе градус?
Çынсем мĕнле тумланаççĕ? Сана паянхи çанталăк килĕшет-и?
2) «Паянхи çанталăк» монолог (кашни ушкăнран пĕрер ача)
2-мĕш ĕç. «Тĕрĕс калав йĕркелесе куçар» конкурс (
Абзацсене тĕрĕс вырнаçтарса текст тăвасси: тĕрĕс те илемлĕ вуласа парасси (Слайдпа тĕрĕслесси), содержанине вырăсла каласси.
1-мĕш ушкăн валли текст (4-мĕш слайд)
Сарăхнă, хĕрелнĕ çулçăсем туратсем çинчен вĕлтĕртетсе вĕçсе анаççĕ. Вăрман çаралсах пырать. Вĕçен кайăксем те кăнтăра вĕçсе кайнă.
Мĕнле илемлĕ кĕркуннехи вăрманта! Ем-ешĕл йывăçсем хушшинче сарă, хĕрлĕ çулçăсем курăнаççĕ. Вĕрене сап-сарă ларать, ăвăс та хĕрелнĕ, шĕшкĕ те хăмăрланнă. Паланпа улмуççи çулсисем те саралма тытăннă.
Ылтăн кĕркунне çитрĕ. Уй-хир пушанчĕ. Кăвак тÿпере пĕлĕтсем шăваççĕ, анчах унăн ăшши çуллахи пек мар.
ем-ешĕл – зеленый
çаралсах пырать – пустеет
2-мĕш ушкăн валли текст (5-мĕш слайд)
Халь пĕтĕмпех урăхла. Çаралса юлнă вăрман кичеммĕн курăнать. Ăна симĕс хырпа чăрăш та илем кÿмеççĕ. Вăрман пуш-пушă.
Нумаях пулмасть вăрман питĕ илемлĕччĕ. Хĕрлĕ, сарă, хăмăр – пур тĕс те пурччĕ ун çинче. Вĕрене чи илемличчĕ.
Ку кĕркунне çанталак уяр тăчĕ. Тăкăннă çулçăсем кăшт çил вĕрнипех чаштăртатчĕç. Пусмассерен тип турат çатлатни илтĕнетчĕ.
ВСЕРОССИЙСКИЙ КОНКУРС СОЧИНЕНИЙ 2020 учащихся по литературе
... для участия во Всероссийском конкурсе сочинений – 2020 размещен на официальном сайте конкурса: , в разделе «Документы». Заявку можно заполнить на компьютере или от ... на официальном сайте конкурса: , в разделе «Конкурс», подразделе «Тематические направления». Необходимо обратить особое внимание на разъяснения по содержанию каждого тематического направления. Очень важно при раскрытии темы сочинения ...
кичеммĕн курăнать – виднеется скучным
пусмассерен – с каждым шагом
Çумăр çăвать
4-мĕш ĕç. Капитансен конкурсĕ
Çулталăкра миçе вăхăт?
Сентябрь, октябрь, ноябрь мĕнпе пĕтеççĕ?
Шкула каймалли пĕрремĕш кун?
Кĕркунне каç мĕн тăвать?
Халĕ кун тăршше миçе сехет?
Кĕркунне кун мĕн тăвать?
Çĕнĕ çулăн пĕрремĕш кунĕ?
Кайăксем ăçта вĕçсе каяççĕ?
Кĕркунне йывăçсем мĕн тĕслĕ?
Сентябрь уйăхĕнче мĕн пуçланать?
5-мĕш ĕç. «Йăнăшсене тупăр» конкурс
У: Ачасем, сирĕн умра карточкăсем. Килти ĕçе пурнăçланă чух ачасем предложенисенче йăнăшсем тунă. Пирĕн вĕсене тупса тÿрлетмелле.
1. Кĕркунне ачасем лопатăпа ĕçлеççĕ.
2. Осенью хĕвел сахал пăхать.
3. Ачасем резиновый сапоги тăхăнаççĕ.
4. Манăн чи юратнă праздник – сентябрĕн 1-мĕшĕ.
5. Кайăксем юга вĕçсе каяççĕ.
6. Йĕри-тавра грязь анчах.
7. Йывăçсем çинче çулçăсем пожелтели.
8. Кĕркунне часто çумăр çăвать.
Слайдпа тĕрĕслесси (9-мĕш слайд)
1. Кĕркунне ачасем кĕреçепе ĕçлеççĕ.
2. Кĕркунне хĕвел сахал пăхать.
резина атă
4. Манăн чи юратнă уяв – сентябрĕн 1-мĕшĕ.
5. Кайăксем кăнтăра вĕçсе каяççĕ.
6. Йĕри-тавра пылчăк анчах.
час-часах
6-мĕш ĕç. «Кам тавçăруллăрах?» конкурс
Тупмалли юмахсен тупсăмĕсене тупăр.
Пĕлĕт çинче илемлĕ хĕр çÿрет ( Хĕвел, чечек, çулçă, пукане)
Çĕр ăшĕнчен шлепке тахăнса тухать. (Кăмпа, шлепке, çырла, çын)
Пĕчĕк хуранăн пăтти тутлă. (Мăйăр, хуран, пăтă, çĕр улми)
Юнĕ пур, чунĕ çук. (Палан, пакша, çулçă, ача)
Кěрхи шывра çуралать, çурхи шывра çухалать. (Пăр, Хĕл Мучи, Юр пике, юр)
Пĕр салтакăн пин алă, пин ура. (Йывăç, салтак, чечек, сухан)
7-мĕш ĕç. Кану саманчě.
1. Куçа кантармалли самант. (19-мĕш слайд) Экран çинче çулçă куçнине, вылянине куçпа кăна сăнасси.
2. Кĕлеткене кантармалли самант.
Икĕ ушкăнри пур ачана та сăмахсем валеçсе панă. Ушкăнри ачасен çак сăмахсене алфавит йĕркипе вырнаçтарса доска умĕнче хăйсен вырăнне тупасси, вĕсем патне паллă ячĕсем тупасси.
1-мĕш ушкăн сăмахĕсем (20-мĕш слайд)
кĕркунне, çумăр, хĕвел, çулçă, атă, юпа
2-мĕш ушкăн сăмахĕсем (21-мĕш слайд)
чÿк, вĕрене, пылчăк, кăмпа, авăн, çил
8-мĕш ĕç. «Кам хăвăртрах?» конкурс
У: Ачасем, сирĕн умра каснă хут таткисем. Сирĕн çак каснă пайсенчен сюжетлă ÿкерчĕк пуçтармалла. Пуçтарнă ÿкерчĕк тăрăх калав йĕркелемелле. (Ачасем ĕçленĕ чух чăвашла кĕвĕ янăрать)
(ÿкерчĕксене слайдпа тĕрĕслесси, калавне слайд çинчи ÿкерчĕкпе усă курса каласа парасси) (23-24-мĕш слайдсем)
9-мĕш ĕç. «Малалла: малалла…» конкурс
Кашни ушкăнăн кĕске вăхăтра (1 минут) ыйтусем çине хуравламалла.
1-мĕш ушкăн ыйтăвĕсем.
1. Халĕ çулталăкăн хăш вăхăчĕ?
2. Кĕркунне пуçа мĕн тăхăнаççĕ?
3. Кайăксем хĕл каçма ăçта вĕçсе каяççĕ?
4. Кĕркунне мĕн çăвать?
5. Кĕр уйăхĕсем миçе?
6. Хырпа чăраш мĕн тĕслĕ?
7. Кĕркунне йывăçсем çинчен мĕн тăкăнать?
8. Пилеш çырлисем мĕн тĕслĕ?
9. Кĕрхи пĕрремĕш уйăх мĕн ятлă?
Творческие конкурсы Литературного фестиваля «Бяки Буки»
... avi, mp4, продолжительность не более 5 минут. Конкурс на лучшую иллюстрацию к произведению писателя из списка «Выбор писателяпоэта фестиваля Бяки Буки» Для участия и отправки работ необходимо ... списка «Выбор писателя/поэта фестиваля «Бяки Буки»», название произведения по которому написано эссе/сочинение, объем произведения: не более 15 000 знаков с пробелами. Конкурс на лучший костюм литературного ...
10. Кĕркунне купăста лартаççĕ-и, касаççĕ-и?
11. Палан вырăсла мĕнле пулать?
2-мĕш ушкăн ыйтăвĕсем.
1. Кĕркунне хыççăн мĕн çитет?
2. Кĕркунне йывăçсем мĕн тĕслĕ?
3. Кĕркунне урана мĕн тăхăнаççĕ?
4. Çĕр улмине хăçан кăлараççĕ?
5. Вăрманта кĕркунне мĕн пуçтараççĕ?
6. Урамра мĕн çăрăлать?
7. Чăрăшсем çинче çулçăсем ÿсеççĕ-и?
8. Çурçĕртен мĕнле çил вĕрет?
9. Пилеш вырăсла мĕнле пулать?
10.Хура кĕркунне йывăçсем мĕнле тăраççĕ?
11. Кăрăç чăвашла мĕнле пулать?
10-мĕш ĕç «Куçаруçăсем» конкурс
У: Ачасем, сирĕн умра вырăс поэчĕсен Алексей Плещеевăн « Осень» тата Маргарита Ивенсен ăн « Осень» сăввисем. Сирĕн вĕсене чăвашла сăвăласа е калавласа куçармалла.
(Ачасем ĕçленĕ чух чăвашла кĕвĕ янăрать)
1-мĕш ушкăн ĕçĕ:
Осень наступила,
Высохли цветы,
И глядят уныло
Голые кусты.
Туча небо кроет,
Солнце не блестит,
Ветер в поле воет,
Дождик моросит..
2-мĕш ушкăн ĕçĕ:
Падают, падают листья
В нашем саду листопад.
Желтые, красные листья
По ветру вьются, летят.
Птицы на юг улетают,
Гуси, грачи, журавли.
Вот уж последняя стая
Крыльями машет вдали.
11-мĕш ĕç. «Юрăçсем» конкурс.
«Асамат кĕперĕ» юрра икĕ ушкăн ачисем те пĕрле юрлаççĕ.
Сывă пулăр, ачасем! (28-мĕш слайд)
Сарăхнă, хĕрелнĕ çулçăсем туратсем çинчен вĕлтĕртетсе вĕçсе анаççĕ. Вăрман çаралсах пырать. Вĕçен кайăксем те кăнтăра вĕçсе кайнă.
Мĕнле илемлĕ кĕркуннехи вăрманта! Ем-ешĕл йывăçсем хушшинче сарă, хĕрлĕ çулçăсем курăнаççĕ. Вĕрене сап-сарă ларать, ăвăс та хĕрелнĕ, шĕшкĕ те хăмăрланнă. Паланпа улмуççи çулсисем те саралма тытăннă.
Ылтăн кĕркунне çитрĕ. Уй-хир пушанчĕ. Кăвак тÿпере пĕлĕтсем шăваççĕ, анчах унăн ăшши çуллахи пек мар.
Халь пĕтĕмпех урăхла. Çаралса юлнă вăрман кичеммĕн курăнать. Ăна симĕс хырпа чăрăш та илем кÿмеççĕ. Вăрман пуш-пушă.
Нумаях пулмасть вăрман питĕ илемлĕччĕ. Хĕрлĕ, сарă, хăмăр – пур тĕс те пурччĕ ун çинче. Вĕрене чи илемличчĕ.
Ку кĕркунне çанталак уяр тăчĕ. Тăкăннă çулçăсем кăшт çил вĕрнипех чаштăртатчĕç. Пусмассерен тип турат çатлатни илтĕнетчĕ.
1. К ĕ ркунне ачасем лопат ă па ĕç ле ççĕ.
2. Осенью хĕвел сахал пăхать.
3. Ачасем резиновый сапоги тăхăнаççĕ.
4. Манăн чи юратнă праздник – сентябрĕн 1-мĕшĕ.
Килчĕ ырă çуркунне…
К. В. Ивановăн (27.05.1890 – 26.03.1915) чи калăплă хайлавĕ «Нарспи» поэма (1907-1908).
Поэмăри тĕп сăнарсен Нарспипе Сетнерĕн кăмăл-туйăмне, шухăш-шутлавне тăтăшах Çут çанталăкри тĕрлĕ пулăмĕсемпе çыхăнтарса сăнласа прать поэтăмăр. Çĕр, Хĕвел, Шыв, Вăрман асапланакан кнăçсăр чунсене хăйсен хÿттине илесшĕн те, анчах та Нарспипе Сетнерĕн шăписем ытла та телейсĕр.
Поэмăра поэт çут çанталăк çуркунне чĕрĕлсе вăй илнине сăнарласа прать. Çын тата çут çанталăк пĕр-пĕринпе тачă çыхăннă. Çут çанталăкри тавралăх мĕн чухлĕ илемлĕрех те тасарах, этем унпа мĕн чухлĕ сăпайлă килĕшÿре пурăнать. Çĕр çынна сĕткен парса ÿстерет. Çут çанталăк çынна вăй-хăват паракан ырлăх. Çут çанталăк илемĕ çын чунне çĕклентерсе, хавхалантарса тăрать, канăçлăх кÿрет, хуйха-суйха сирет. Çурхи куна сăнлакан фотоÿкерчĕксене пăхсан тÿрех поэтăмăрăн асамлă йĕркисем пуçа килеççĕ.
Георгий Иванов (из истории русской эмиграции)
... Георгия Иванова и Георгия Адамовича, о которых отзывался всегда как о крупнейших, замечательнейших поэтах. По его словам, они олицетворяли внутри «Цеха» как бы две разные стихии - Георгий Иванов стихию романтическую, Георгий ... России годы использовали свои силы, дарования и ставшую их уделом свободу для творчества, которое бесследно развеяться в воздухе не могло и которое войдет когда-нибудь ...
Скачать:
Предварительный просмотр:
ОТДЕЛ ОБРАЗОВАНИЯ, МОЛОДЕЖНОЙ ПОЛИТИКИ,
ФИЗИЧЕСКОЙ КУЛЬТУРЫ И СПОРТА
АДМИНИСТРАЦИИ МОРГАУШСКОГО РАЙОНА
МУНИЦИПАЛЬНОЕ БЮДЖЕТНОЕ ОБЩЕ ОБРАЗОВАТЕЛЬНОЕ УЧРЕЖДЕНИЕ
«СЯТРАКАСИНСКАЯ СРЕДНЯЯ ОБЩЕОБРАЗОВАТЕЛЬНАЯ ШКОЛА»
Килчĕ ырă çуркунне…
МБОУ «Сятракасинская СОШ»
Моргаушского района ЧР
учитель истории и обществознания
2014 – 2015 учебный год
Эс пирěнтен те çамрăкрах,
Чăваш поэзин чаплă ашшě
Эс халăх кăмăлěн малашě.
Годами ты моложе нас
Отец поэзии чувашской.
Ты прошлый день. И в тот же час
Пире куллен вăй-хал парса тăракан çут çанталăкпа киленсе, ăна юратса пурăнакан, хăйĕн хайлавĕсенче çут çанталăк илемне витĕмлĕн сăнарласа паракан, тăван çĕре, тăван халăха, тăван чĕлхене юратса хисеплекен, чăваш çыннин сăнарне ĕнентерÿллĕн кăтартса пама пултаракан сăвăçа мĕнле сума сумăн-ха, унăн хăватлă та янăравлă поэзийĕ умĕнче мĕнле пуçа таймăн-ха. Чăннипех те, Константин Васильевич Ивановăн литературăри тÿпи пысăк, çÿллĕ шайра. Пирĕн, чăваш ачисен, хамăрăн мухтавлă çынсем çинчен ытларах та ытларах пĕлме тăрăшмалла, вĕсенчен вĕренсе пымалла, вĕсемпе мухтанмалла та, мăнаçланмалла та.
Аслă чăваш поэчĕ 100 çĕр çул тултарнă май ЮНЕСКО 25-мĕш сессин йышăнăвĕпе килĕшÿллĕн 1990 çула Константин Васильевич Иванов çулталăкĕ тесе çирĕплетнĕ. 1990 çулхи çу уйăхĕнче чаплă поэтăмăр юбилейне уявлама К.В. Иванов ячĕпе хисепленекен колхоз çĕрне сумлă хăнасем килсе çитнĕ. Вĕсен шутĕнче тĕрлĕ халăх поэтчĕсем те пулнă: К. Т. Латып тутар, С. Т. Руфов якут, Т. В. Шаповаленко украинка. Семён Титович Руфов «Нарспи» поэмăна якутла куçарнă.
2015 çулхи çу уйăхĕн 27-мĕшĕнче вилĕмсĕр «Нарспи» поэма авторĕ 125 çул тултарать. Çавна май Чăваш Республикин пуçлăхĕн указĕпе килĕшÿллĕн (110 №, çурла уйăхĕн 4- мĕшĕ, 2014 ç. «Об объявлении в Чувашской Республике 2015 года Годом К.В. Иванова»
«В целях увековечивания памяти и творческого наследия классика чувашской художественной литературы Константина Васильевича Иванова, внесшего выдающийся вклад в отечественную и мировую культуру, а также в связи с исполняющимся в 2015 году 125-летием со дня его рождения».) 2015 çула Чăваш Республикинче Константин Васильевич Иванов çулталăкĕ тесе çирĕплетнĕ.
К. В. Ивановăн (27.05.1890 – 26.03.1915) чи калăплă хайлавĕ «Нарспи» поэма (1907-1908).
Поэмăри тĕп сăнарсен Нарспипе Сетнерĕн кăмăл-туйăмне, шухăш-шутлавне тăтăшах Çут çанталăкри тĕрлĕ пулăмĕсемпе çыхăнтарса сăнласа прать поэтăмăр. Çĕр, Хĕвел, Шыв, Вăрман асапланакан кнăçсăр чунсене хăйсен хÿттине илесшĕн те, анчах та Нарспипе Сетнерĕн шăписем ытла та телейсĕр.
Поэмăра поэт çут çанталăк çуркунне чĕрĕлсе вăй илнине сăнарласа прать. Çын тата çут çанталăк пĕр-пĕринпе тачă çыхăннă. Çут çанталăкри тавралăх мĕн чухлĕ илемлĕрех те тасарах, этем унпа мĕн чухлĕ сăпайлă килĕшÿре пурăнать. Çĕр çынна сĕткен парса ÿстерет. Çут çанталăк çынна вăй-хăват паракан ырлăх. Çут çанталăк илемĕ çын чунне çĕклентерсе, хавхалантарса тăрать, канăçлăх кÿрет, хуйха-суйха сирет. Çурхи куна сăнлакан фотоÿкерчĕксене пăхсан тÿрех поэтăмăрăн асамлă йĕркисем пуçа килеççĕ.
Творческий путь чувашского писателя Константина Иванова
... чувашскому слову и долговечную жизнь ему. Это был неповторимый взлёт». 1. Основные вехи жизни и творчества К. Иванова Иванов ... Сильби» - так называется первая глава поэмы. Кто такая Нарспи? Нарспи - молодая девушка, ничего не знающая в жизни, кроме ... по просьбе Ивана Яковлева также сыграла большую роль в формировании мировоззрения писателя. В становлении личности К. Иванова значительную роль ...
Çут çанталăк пăхса ытарайми илемлĕ, Çĕр-аннемĕр – ырă та таса, уй-хир – аслă та тулăх, улăх – кăвак çеçкеллĕ, çăл шывĕ – тăрна куçĕ пек таса, сывлăш – чечек шăршиллĕ, пучах – çитмĕл çич пĕрчĕллĕ, вăрман – илемлĕ саслă та пуян.
«Килчĕ ырă çуркунне…» фотоÿкерчĕксен ярăмĕ 3 ÿкерчĕкрен тăрать:
1. «Путăксемпе, варсемпе
Çĕмĕрĕлсе шыв кĕрлет»;
2. «Килчĕ ырă çуркунне,
3. «Ватă йăмра тайăлса
Тĕсне пăхса савăнать»
Мана Кристина Кольцова тесе чĕнеççĕ.
Эпĕ Çатракасси шкулĕнче 6-мĕш класра вĕренетĕп.
Эпĕ сире фотоÿкерчĕсен «Килчĕ ырă çуркунне…» ярăмĕпе паллаштарасшăн.
Манăн ертÿçĕ – Романова Наталия Григорьевна.
Пире тăван çĕре, тăван халăха, тăван чĕлхене юратса хисеплекен, чăваш çыннин сăнарне ĕнентерÿллĕн кăтартса пама пултаракан сăвăçа мĕнле сума сумăн-ха, унăн хăватлă та янăравлă поэзийĕ умĕнче мĕнле пуçа таймăн-ха. Чăннипех те, Константин Васильевич Ивановăн литературăри тÿпи пысăк, çÿллĕ шайра.
Пирĕн, чăваш ачисен, хамăрăн мухтавлă çынсем çинчен ытларах та ытларах пĕлме тăрăшмалла, вĕсенчен вĕренсе пымалла, вĕсемпе мухтанмалла та, мăнаçланмалла та.
Аслă чăваш поэчĕ 100 çĕр çул тултарнă май ЮНЕСКО 25-мĕш сессин йышăнăвĕпе килĕшÿллĕн 1990 çула Константин Васильевич Иванов çулталăкĕ тесе çирĕплетнĕ. 1990 çулхи çу уйăхĕнче чаплă поэтăмăр юбилейне уявлама К.В. Иванов ячĕпе хисепленекен колхоз çĕрне сумлă хăнасем килсе çитнĕ. Вĕсен шутĕнче тĕрлĕ халăх поэтчĕсем те пулнă: К. Т. Латып тутар, С. Т. Руфов якут, Т. В. Шаповаленко украинка. Семён Титович Руфов «Нарспи» поэмăна якутла куçарнă.
2015 çулхи çу уйăхĕн 27-мĕшĕнче вилĕмсĕр «Нарспи» поэма авторĕ 125 çул тултарать. Çавна май Чăваш Республикин Пуçлăхĕн указĕпе килĕшÿллĕн (110 №, çурла уйăхĕн 4- мĕшĕ, 2014 ç. «Об объявлении в Чувашской Республике 2015 года Годом К.В. Иванова»: «В целях увековечивания памяти и творческого наследия классика чувашской художе-ственной литературы Константина Васильевича Иванова, внесшего выдающийся вклад в отечественную и мировую культуру, а также в связи с исполняющимся в 2015 году 125-летием со дня его рождения». ) 2015 çула Чăваш Республикинче Константин Васильевич Иванов çулталăкĕ тесе çирĕплетнĕ.
К. В. Ивановăн ( 27.05.1890 – 26.03.1915 ) чи калăплă хайлавĕ «Нарспи» поэма ( 1907-1908 ).
Поэмăри тĕп сăнарсен Нарспипе Сетнерĕн кăмăл-туйăмне, шухăш-шутлавне тăтăшах Çут çанталăкри тĕрлĕ пулăмĕсемпе çыхăнтарса сăнласа прать поэтăмăр. Çĕр, Хĕвел, Шыв, Вăрман асапланакан кнăçсăр чунсене хăйсен хÿттине илесшĕн те, анчах та Нарспипе Сетнерĕн шăписем ытла та телейсĕр.
Поэмăра поэт çут çанталăк çуркунне чĕрĕлсе вăй илнине сăнарласа прать. Çын тата çут çанталăк пĕр-пĕринпе тачă çыхăннă. Çут çанталăкри тавралăх мĕн чухлĕ илемлĕрех те та-сарах, этем унпа мĕн чухлĕ сăпайлă килĕшÿре пурăнать. Çурхи куна сăнлакан фо-тоÿкерчĕксене пăхсан тÿрех поэтăмăрăн асамлăйĕркисем пуçа килеççĕ.
«Килчĕ ырă çуркунне…» фотоÿкерчĕксен ярăмĕ 3 ÿкерчĕкрен тăрать.
Çĕмĕрĕлсе шыв кĕрлет»
Пуш уйăхăн вĕçĕнче
Хĕвел пăхрĕ ăшăтса,
Силпи чăваш ялĕнче
Тусем, сăртсем хуп-хура
Юрĕ кайса пĕтнĕрен,
Пейзаж как средство раскрытия человеческих характеров в произведениях ...
... трудовые дни чувашский народ на рубеже двух столетий. Образы природы помогают понять сложные проявления единства человека и природы. В поэме «Нарспи» изображена многообразная жизнь природы в ее непрерывном ... главных героев, является одной из движущих пружин сюжетного развития. Таким образом, картины природы в поэме «Нарспи» служат одним из важнейших средств раскрытия характеров главных героев. Во ...
Тухать курăк çăп-çăра
Хĕвел хытă хĕртнĕрен.
Сивĕ, хаяр хĕл иртет,
Каять йĕрсе, хурланса,
Сивĕ куççулĕпе йĕрет
Иртнĕ куншăн хуйхăрса.
Çĕмĕрĕлсе шыв кĕрлет.
Анчах мĕнле йĕрсен те,
Хĕвел хĕртнĕçем хĕртет.
Хĕл куççулĕ шавласа
Юхса кайрĕ çырмара.
Чупса çÿрет урамра.
«Килчĕ ырă çуркунне,
Килчĕ ырă çуркунне,
Хĕвел савать тĕнчене
Хĕл ыйхинчен вăратса.
Тĕттĕм вăрман чĕрĕлет,
Ешĕл тумтир тăхăнать,
Çеçен хир те ешерет,
Ырă шăрши сарăлать,
Пур çĕрте те кайăксен
Лайăх юрри янăрать.
Çÿлте, пĕлĕт айĕнче,
Çемçе курăк çийĕнче
Хăй кĕтĕвĕ патĕнче
Ача шăхличĕ калать,
Хырăмĕ пит выçнипе
Силпи ялнелле пăхать.
«Ватă йăмра тайăлса
Тĕсне пăхса савăнать»
Çырма юхать кĕрлесе
Хĕвел тĕрĕ тĕрлесе
Вылять унăн шывĕпе.
Кăвак пĕлĕт явăнать,
Ватă йăмра тайăлса
Тĕсне пăхса савăнать.
Старик ларать вăлтапа:
Ав ачасем çÿл енче
Шывра ишсе çÿреççĕ,
Пулă тытан ваттине
Акă пĕр çын кĕперпе
Каçса пырать çырмана.
Çырма урлă каçрĕ те
Кĕрсе кайрĕ вăрмана.
Çут çанталăк пăхса ытарайми илемлĕ, Çĕр-аннемĕр – ырă та таса, уй-хир – аслă та тулăх, улăх – кăвак çеçкеллĕ, çăл шывĕ – тăрна куçĕ пек таса, сывлăш – чечек шăршиллĕ, пучах – çитмĕл çич пĕрчĕллĕ, вăрман – илемлĕ саслă та пуян.
Юлашкинчен тав сăмахĕ чăваш чĕлхипе литературне вĕрентекен Никитина Людмила Валерианăвнăна тата ял вулавăш хуçине Ятманова Альбина Васильевнăна калас килет.
Итлеме кăмăл тунăшăн тав!
Впервые отдельным изданием вышла поэма «Нарспи»
Открыт Литературный музей им. К.В. Иванова к 50-летию со дня рождения классика чувашской литературы
Открыт Дом-музей К.В. Иванова в с. Слакбаш Республики Башкортостан
Состоялась премьера спектакля «Нарспи» в Чувашском академическом драматическом театре
Исполком Чебоксарского городского совета принял решение о переименовании улицы Чувашской в улицу Константина Иванова
В Чебоксарах впервые выпущено собрание сочинений К.В. Иванова на русском языке. Перевод с чувашского П.П. Хузангая, Н.Ф. Данилова
Учреждена ежегодная Государственная премия Чувашской АССР им. К.В. Иванова за выдающиеся произведения литературы, искусства и исполнительское мастерство
Решением исполкома горсовета одна из библиотек г. Чебоксары была переименована в библиотеку-филиал № 1 им. К.Иванова
На здании кинотеатра «Родина» (откуда начинается улица К. Иванова) открыта мемориальная доска
В Ульяновске на здании бывшей Симбирской чувашской школы, где в 1903-1914 гг. учился К.В. Иванов, открыта мемориальная доска
В Чебоксарах вышло 2-е дополненное издание собрания сочинений К.В. Иванова на чувашском и русском языках. Составители А.В. Васильев, Н.Ф. Данилов, Г.Ф. Юмарт
В селе Слакбаш Республики Татарстан прошел праздник поэзии
