сорт: есептік |
шоқан уалихановтың қандай шығармалары бар |
Талантты ғалым, публицист, әдебиет зерттеушісі, саяхатшы-географ
Шоқан
(шын аты Мұхаммедханафия) Шыңғысұлы
Уәлиханов
XIX ғасырдың екінші жартысында Қазақстанда туған демократтық, ағартушылық мәдениеттің тұңғыш өкілдерінің бірі. Оның қысқа да жарқын өмірі, жан-жақты зерттеушілік қызметі, философия, этнография, тарих, экономика, құқық, география, ауыз әдебиеті, әдебиет теориясы, т. �йта-
қоймаған соң, ол райынан қайтты. Ақырында ол бізді үйіне шақырды. Мен зор сақтықпен тау етегіне түсіп, Боранбайдың ордасына аман- есен жеттім. Мен үйдің төріне барып отырдым. Үйде біздің қазақтарда болатын кереует те, сандық та, кілем де жоқ, бір сөзбен айтқанда, толып жатқан киізден басқа түкте жоқ. Менің астыма бір ғана тәуір кілем төселіпті. Үйдің ішіне от жағылады екен. Сол екі арада әйел аяқ қаптан кесе алып, қымыз құйды.
«Силинчи ханым», «Мұңсыз адам», «Данышпан қазы», «Үш ұры», «Жақсылыққа жамандық», «Жаман жолдас».
Ел ішіндегі теңсіздік
«Масғұт» поэмасы — тіршіліктің тұтқасы ақыл мен білім, ақылды адам азбайтындығы, әйел адамды құрметтеу, ер мен әйелдің достығын, әйелдің теңдігін жақтау идеясын насихаттаған.
Ән өнері туралы өлеңдері
Адамдар ғарышқа ұшуды армандайтын. Бiрақ, ол қолдан келместей көрiнетiн. Ғарышқа 1961 жылы 12 сәуiр күнi тұңғыш рет Юрий Гагарин ұшты.
Мүшел жасты анықтағанда бір ерекшелікті есте ұстаған жөн. Бала 13 жасқа толғана бір мүшел деп қайырады да, кейінгілерге 12 жылды қосып отырады.
Сәлеметсіздер ме? Жақсы ұйымдастырылған. Ұстаздар қауымына қажет-ақ. Шығармашылықтың шыңынан көріне беріңіздер, әріптестер.
презентацияны көре алдым, бірақ сабақтың толық нұсқасын көре алмай отырмын.
Кадет корпусын он сегіз жасында бітірген Шоқан Батыс Сібір генерал губернаторының кеңсесінде қызметке қалдырылады. Бір жылдан кейін Батыс Сібір мен Қазақстанның солтүстік шығыс аудандарын басқаратын генерал губернатор Гасфорттың адьютанты болып тағайындалады. Осы қызметті атқара жүріп, ол Орта Азия халықтарының тарихын, этнографиясы мен жағрафиясын зерттеуге белсене араласады.
«Жеті жұрттың тілін білуге тиісті» хан тұқымы болғандықтан, ауыл мектебінде оқып, арабша хат таныған Шоқан араб, шағатай тілдерін меңгереді.
Шығармалары — Аһ!.. Менің Қарашашым өлген екен ғой? — дейді Жиренше. Ол күйініп қамшысын таянғанда, қамшының сабы ортасынан шарт сынып кетіпті.
Қазақ елінің бостандығы үшін аянбай тер төккен келесі бір тарихи тұлға — Қарасай батыр болып табылады. Ол 1598 жылы қазіргі Алматы облысы, Жамбыл ауданында дүниеге келген. Кейбір деректерге қарағанда, ол жыл бойы ат үстінен түспей, екі жүздей ұрыстарға қатысып, қырық тоғыз ірі шайқастарды басқарған және он тоғыз рет жекпе-жек шайқаста жеңіске жеткен қолбасшы. А. Байтұрсынов өзінің барлық саналы өмірін қазақ қоғамныда білім-ғылымның дамуына, мектеп ағартушылық ісінің жанданып кемелденуіне бағыштады. Ол ауыл мектептерінде, семинарияларда бала оқытты, оқу тәрбие жұмысын жетілдіру саласында көп ізденді, «Әліпби», «Тіл құралы», «Әдебиет танытқыш» атты кітаптарды қазақ тілінің табиғаты, өзгешеліктері, араб алфавитінің жайы, терминдер, қазақ тілін оқытудың әдістемесі туралы көптеген мақалалар жазады.
Ол сауаттылықты негiзгi жазуға жаттықтыру деп қарады.
