Янка Сіпакоў — яскравы прадстаўнік беларускай літаратуры. Ён нарадзіўся ў 1936 годзе, яго дзянцінства прыйшлося на гады Вялікай Айчыннай вайны і пасляваеннага часу. Разам са сваімі аднагодкамі Янка Сіпакоў адносіцца да аўтараў пакалення «дзеці вайны». Вялікі аўтар пакінуў пасля сябе і вершы, і балады, і пераклады, і нарысы, і эсэ, і апавяданні. Ён шырока ўжываў розныя мастацкія сродкі, розныя памеры, уздымаў розныя тэмы. У сваіх вершах ён спалучаў абагуленае і канкрэтнае, класічнае і фальклорнае, паказвау рэчы узбуйнена і каларытна. Менавіта таму я выбрала для свайго сачынення гэтага паэта.
Ранняя творчасць Янкі Сіпакова характарызуецца лірычнасцю і глыбокай душэўнасцю, сканцэнтрыраванай на унутраным свеце чалавека. У зборніках паэзіі «Сонечны дождж», «Лірычны вырай, «З вясны ў лета» творы напоўнены святлом і сонцам, шчырасцю і дабрынёй. Лепшыя творы ўвайшлі ў кнігу выбранай паэзіі «Вочы ў вочы», дзе Янка Сіпакоў «вочы ў вочы» размаўляе з Радзімай і часам, з сённяшнім і ўчорашнім днём, з прыродай і зямлёй, з сябрамі і каханай. Для стварэння цыкла паэзіі «Жанчына» Янка Сіпакоў карыстаўся санетам — адной з самых лірычных форм паэзіі.
Як прыклад лірычнай паэзіі Янкі Сіпакова, мне б хацелася прывесці верш «Санет кахання».
Чаго саромецца, – ты у маім санеце,
Як у аазісе закінутым, адна,
Надзейна ахаваная штодня
Ад цынікаў, якіх нямала ў свеце.
Ты мне здалёк, каханая, відна
На беразе нясходжанага лета.
Адзенне ўсё тваё – вяночак з кветак
На галаве, нібыта цішыня.
О ява маіх вечных летуценняў,
Не трэба лепшага табе адзення!
І я заўсёды буду берагчы
Тваю цнатлівасць светлую аддана.
Ты не саромейся мяне. Бо ты адна, лічы,
Ў маім санеце беражна схавана.
І канешне ж,тэма Вялікай Айчыннай вайны прысутнічае у творчасці паэта. Тэматыка балад акцэнтавана на падзеях гэтага часу. Беларуская балада «Сяўба» прысвечана партызанцы. Як талісман насіла яна праз уее нягоды «вузельчык» з насеннем кветак. Тройчы прыйшлося ёй развязаць яго, каб пасадзіць кветкі на магілках мужа, дачкі і сына. Надышла доўгачаканая перамога. Але горка і сумна мужнай жанчыне, якая «на папялішчы, ля галавешак — былога ганка» — сее кветкі:
Янка Купала — драматург. Трагікамедыя Тутэйшыя шлях да чытача і гледача
... Мінску, ён рэдагаваў газету «Звон», бачыў на свае вочы, як прыстасоўваліся да хуткай змены ўлады ... вайна, і ўсё, звязанае з ёй, заставалася свежым у памяці. Мы ж помнім, што Я. Купала ... прайшло мала. Крытыка дружна пісала пра «несцэнічнасць» твора. Сапраўднае сцэнічнае адраджэнне п'есы адбылося ў канцы ... савальніцтва, выкрываюць яго прайдзісвецтва і галавацяпства (Янка Здольнік, Алёнка, стары Гарошка і ...
- Ўзыходзьце, кветкі, буяйце, кветкі!
He асыпайцеся вы ніколі —
Перамажыце той чорны колер,
Які зялёным, вясновым ранкам
Сустрэў няветліва партызанку.
У санетах былі ўзняты тэмы адказнасці чалавека за будучае планеты,яе чысціні і прыгажосц. Таксама знаходзяць сваё адлюстраванее ў творчасці Янкі Сіпакова прыродныя і экалагічныя катастрофы . Трагедыя землятрусу ў Арменіі раскрыта ў кнізе паэм у прозе «Ахвярны двор», чарнобыльскай катастрофе прысвечана паэма «Одзіум». Янка Сіпакоў успрымае чарнобыльскую бяду як несправядлівую д’ябальскую кару, звяртаецца да Усявышняга з просьбай заступіцца за Беларусь і за яе цярплівых пакутнікаў. Паэта не пакідае надзея на непераможнасць і бясконцасць жыцця: «I ўсё ж падай, семя, на маю зняможаную зямлю! I прарастай. I дай такую патрэбную нам зараз надзею. Бо, калі ёсць бяда, трэба, каб была і надзея».
Паэзія на гістарычную тэматыку — прыкметная частка творчасці Янкі Сіпакова. Тут не адбываецца так званай «лірызацыі» рэчаіснасці, эмоцыі і хваляванні стрымліваюцца, увага аддаецца сюжэту, падзеям, асобным дэталям, гісторыя падаецца аб’ектыўна, шматгранна, параўноваючы розныя часы і паказваючы агульныя заканамернасці. Янка Сіпакоў імкнуўся выказаць сваё меркаванне аб лёсе і жыцці. З гэтай прычыны балады складаюць значную частку гістарычнай паэзіі.
Увасабленнем найлепшага з створаннага Янкам Сіпаковым лічыцца кніга «У поўдзень, да вады». Паэт зноў вяртаецца на сваю радзіму — Беларусь і вядзе размову не толькі з сучаснікамі, але і з продкамі і нашчадкамі. Кніга складецца з вершаў, злучаных у адну суцэльную маналагічную споведзь, поўную разнастайных вобразаў, яскравых выяўленчых сродкаў, шматзначных вобразаў-сімвалаў.
Янку Сіпакова цікавіла гісторыя славянства, якая была трагічнай на працягу многіх стагоддзяў. Славяне бараніліся ад чужынцаў, даказвалі сваю перавагу над імі. Янка Сіпакоў лічыў, што ніхто і нішто не пазбавіць славянаў іх культуры, што трэба быць патрыётам, шанаваць родную мову і гісторыю. У кнізе «Веча славянскіх балад» Я. Сіпакоў асэнсоўвае гісторыю славянскіх народаў як частку агульначалавечай гісторыі. Ён пашырае жанравыя межы балады, выкарыстоўваючы балады-легенды, балады-прамовы, балады-жарты, балады-плачы. У баладзе «Развітанне» аўтар як бы вызначае тэму ўсёй кнігі і сваю задачу:
Прабачце, даўнія стагоддзі,
Што патрывожыў я ваш пыл,
Што, абмінуўшы змрок магіл,
На землі вашыя прыводзіў
Сваіх сяброў — з той далячыні,
Што часта мроілася вам,
Што вашым снілася сынам,
Як сніцца лета ў зімняй стыні.
Як прыклад пераасэнсавання гістарычных падзей, мне б таксама хацелася прывесці баладу «Кантрабанда». У ёй распавядаецца, як нехта, невядома хто, пераязджае мяжу. Вартаўнікі аглядаюць парожнюю брычку, пытаюцца пра кантрабанду:
- Дык шо ты вязешь?
- Вы ж бачыце самі — нічога?
- А можа, схаваў што?
- Навошта? Пабойцеся бога…
- А можа, ты кнігі вязешь?
Бо з Прагі тут нейкі Скарына,
Жыццёвы i творчы шлях паэта Янкі Купалы
... падпiсчыкам i актыўным aўтapaм становiцца i Янка Купала. Дзякуючы газеце, творчасць таленавiтага памочнiка вінакурa набывае вядомасць сярод ... Дзве таполi", "На Купалле, паэма "Курган. Восенню 1913 года Янка Купала вяртаецца ў Вiльню. Ён працуе сакратаром Беларускага выдавецкага таварыства, а ... Магiлёўшчыне. У гэты ж час юнак пачынае рабiць свае першыя паэтычныя крокі. У дзень iмянiн сястры Леакадзii ён ...
Кнігі злаўчыўся вазіць на радзіму,
Якую чамусьці пакінуў.
Вартаўнікі кажуць ехаць, не мазоліць вачэй. Брычка пераязждае мяжу, чытач дазнаецца, што мяжу пераехаў Скарына. «Усё-ткі правёз кантрабанду ён з богам!»
Творчасць Янкі Сіпакова вызначаецца стылёвай і жанравай разнастайнасцю, спалучае рэалістыныя і рамантычныя пачаткі, мяккую лірыку і эпічныя замалёўкі. Як ніхто, ён пранікае ў мінулае, сучаснае, будучыню, надае ўсяму канкрэтныя рысы, паказвае свой глыбокі роздум, унутраны палемізм, асэнсоўвае і пераасэнсоўвае ўсё, што было, ёсць і будзе. Напісаныя ім вершы западаюць у самую глыбіню душы. Так, як пісаў Янка Сіпакоў, не пісаў аніхто.
